TONSİLLİT VE ADENOİD (GENİZ ETİ)

** Polikliniğe başvuran bir çocukta 39 derece üstü ateş varsa çok büyük ihtimalle bu kriptik tonsilittir. Bu ateş antibiyoterapiye rağmen 2-3 gün sürebilir. Ancak çok iyi muayene edilirse tanı konulabilir. Alt idrar yolu enfeksiyonları (sistit), viral tonsillitler, grip, sinüzit ve otit gibi hastalıklar çok çok nadiren ve ağır seyrederlerse 39 derece üstü ateş yaparlar.

       Poliklinik hastalarının % 30’u tonsillit tanısı alır. Tonsillit ve adenoid genelde beraberdir. Tonsiller orofarenksin yan duvarlarında bulunur yuvarlak şeklindedir. Adenoid nazofarenks arka duvarında bulunur üçgen şeklindedir. Hipertrofisinde tekrarlayan otitis media ve horlama konuşma bozuklukları ve solunum sıkıntısına neden olabilir. 4-7 yaşına kadar büyür sonra küçülürler. Grafide de görülebilir.

      ** İkinci grafide adenoid hipertrofisi görülüyor

ETKEN: Süt çocuklarında %80 viral (Adenovirüsler, EBV, HSV, Enterovirüsler, Rhinovirüsler vb. ), okul çağı çocuklarda % 60 bakteriyel ( Grup A streptokoklar) ve yetişkinlerde de bakteriyel etkenler daha sıktır.

** 3 yaş altında Adeno virüsler eksüdatif tonsilitin en sık nedenidir. Aynı anda AOM, sinüzit ve konjunktivite neden olabilir.

KLİNİK: Hastaların çoğu ani başlayan ateş ve boğaz ağrısı şikayetiyle başvururlar ayrıca sıklıkla buna ağrılı servikal Lenfadenopatiler eşlik eder.

Bakteriyel, EBV ve adenovirus tonsilit: Lökositoz, ağızda peteşi, servikal LAP (Özellikle çocukların çoğunda ve ateş vardır. ), ateş, eksuda, ağız kuruluğu ve kriptler daha belirgin görülür.

Viral tosilit: Hastalarda genelde lökositoz, servikal LAP, ateş ve tonsillerde eksuda görülmez. Burun akıntısı vardır. Damakta vezikül olabilir. Antibiyoterapiye gerek yoktur.

** Özellikle kriptik tonsilitte hastalarda ileri derecede ateş, halsizlik, baş ağrısı karın ağrısı, bitkinlik, iştahsızlık, oral alımda azalma gibi bulgular olabilir. Bu şikayetler antibiyoterapi ile 2-3 günde ancak düzelir. Bu klinik hastaya söylenmelidir. Tanı kriptin görülmesi ile konur.

** Tonsilofarenjit sonrası çocuklarda bir aşırı duyarlılık reaksiyonu gibi KIZIL gelişebilir.

                  TANI:

** Tonsillerde hiperemi ödem hipertrofi görülür.

** Kriptik tonsillitte kriptaların içi beyaz fibrinli cerahatle doludur. Benekli bir görünüm alır bazen plak seklinde beyaz cerahat görülebilir.

** Yaygın LAP ve 3 günden fazla süren yüksek ateş görüldüğü durumlarda EBV enfeksiyonu akılda tutulmalıdır.

** Ama bakteriyel ve viral tonsilitleri yüzde yüz birbirinden ayırmak imkansızdır.

             TEDAVİ: Antibiyotik + antipiretik ± gargara ( Ayaktan tedavide)

** Viral tonsilitte sedece septomatik tedavi yeterlidir. Antibiyoterapiye gerek yoktur.

** Bakteriyel tonsilitte normalde İM/IV penisilin kullanmaya gerek yoktur. ( Şiddetli vakalarda acilde tek doz sefazolin, seftriakson veya ampisilin sulbaktam yapılabilir. ).

       1. tercih: Amok-Klav. asit: CROXİLEX^® BID 200/28 -400/57 SÜSP (70–100ml), 625mg-1gr TB

                   Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x 1gr 7-10 gün

      Parasetamol: PAROL^® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya 500 Mg TB

                        Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100mg/kg/gün) ve yetişkin 3x500mg

** Oral alamayan hastalarda sefazolin IM/IV 100 mg/kg/gün 2 dozda ( yetişkin 2x 1gr) tedavi verilebilir. ( CEFOZİN^® 250-500-1gr FLK)

** Kriptik tonsilit ağır seyredebilir. ( Şiddetli baş ağrısı, ateş, halsizlik, karın ağrısı vb. ). Bu hastalarda oral alım azalır. Bu yüzden hastaya bol sıvı alması önerilir. Veya bitkinlik varsa bir defalık mayi takılabilir. (10-20 cc/kg 1-2 saatte gidecek şekilde. )

      ** Penisilin alerjisi varsa makrolid grubu yazılabilir.

             * Tekrarlayan tonsillit vakalarında ayda bir depo penisilin yapılabilir.

PENADUR –LA^® 1, 200,000-2, 400,000 IU FLK (benzatin depo penisilin aylık yapılır. )

DEPOSİLİN^® 6. 3. 3 FLK (600,000 IU benzatin ve 300,000 IU prokain ve sodyum)

DEPOSİLİN^® 1, 2 FLK (1, 200,000 benzatin),

DEPOSİLİN^® 2, 4 FLK (2, 400,000 IU benzatin )

       Penisilin doz: 1x 50,000/kg çocuklarda ve 1x 1-2 flakon yetişkin ve büyük çocuklarda

Komplikasyonlar: Peritonsiler apse, ARA, AGN, septisemi olabilecek komplikasyonlardır.

            ** Tekrarlayan tonsillitlerde immün sistemi güçlendirmek için ilaçlar kullanılabilir.

C. Vit + Selenyum +Betaglukan+ Mürver Ekstresi+ Propolis Ekstresi+ Asma Tohum Ekstresi : BETAMEGA ŞURUP 150 ML /ŞURUP, Doz: günde 5-10 ml

C. Vit + Selenyum +Betaglukan+ Mürver Ekstresi+ Propolis Ekstresi+ Asma Tohum Ekstresi : BETAMEGA TABLET 30 TABLET, Doz: Günde 1 defa 1 tablet

ÖRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel tonsilit 15 kg çocuk

            RP: CROXİLEX^® BID 200 mg 100 ml SÜSP DIB BİR

                                                                                                                   S: 2x1. 5 ölçek

       PAROL^®       250 Mg 100 ml SURUP DIB BİR

                                                                                                                   S: 3-4 X1 ölçek

** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel tonsilit (yetişkin)

RP: CROXİLEX^® BID 1gr TABLET DIB BİR

                                                                                                       S: 2x1 TB

       PAROL^®       TABLET DIB BİR

                                                                                                      S: 3-4 X1 TB

)

      ** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

ÇOCUKLARDA TONSİLEKTOMİ ve ADENOİDEKTOMİ ENDİKASYONLARI

      Tonsilektomi endikasyonları: Bir yılda 7 den fazla, 2 yılda her yıl 5 ten fazla, 3 yılda her yıl 3 ten fazla tedavi edilmiş atak ve tek taraflı hipertrofi vakaları (malignensi için) tonsilektomi için KBB uzmanına yönlendirilmelidir.

      Kesin endikasyonları: Apne, dispne, yutma bozukluğu, malignensi tekrarlayan Kanama vb.

      Adenoidektomi (genizeti) endikasyonları: Tekrarlayan ve düzelmeyen otitis media, sinüzit, adenoid, ve seröz otit durumlarında, konuşma bozukluğu, büyüme geriliği ve uyku apne durumlarında

*** Her ne kadar tonsilektomi sonrası büyüme gelişme geriliğine neden olduğunu iddia eden yayınlar varsa da yukarıda bahsettiğimiz başta uyku apne sendromu ve işitme kaybı komplikasyonları düşünülerek ciddi klinik durumlarda tonsilektomi ve Adenoidektomi (genizeti) ertelenmemelidir.

UYKU APNE SENDROMU: En sık nedeni obezite, adenoid ve tonsiller hipertrofidir. Bu çocuklar sürekli ağızdan nefes alırlar, horlarlar, uykuda huzursuzdurlar, çok uyurlar ve davranış bozuklukları görülebilir. Hipoksiye bağlı ani ölüm, büyüme geriliği, kardiyak aritmi görülebilir.